समाज

दलितहरुले वेद पढ्नुहुन्न, शुद्रहरु अछुत हुन् भन्ने भ्रम फैलाईएका कारण उनीहरुलई धर्म संस्कार मठ मन्दिरदेखी टाढा राखियो । उनीहरु संस्कृत त पढ्नै पाएनन् । त्यसैले संस्कृतमा आचार्य गर्नेहरु व्रम्हाणहरु भए । राजकाज गर्ने शुरवीर क्षत्रीहरु भए । अनि दलितहरु उनीहरुका सेवा गर्ने । उच्च जातका कथित व्रम्हाण क्षत्रिहरुले शुद्रहरुमाथी विभेद गर्दै आए । वास्तवमा धमर्मा कुनै पनि विभेद थिएन । कुनै पनि जातलाई विभेद गरिएको थिएन । उच्च जातकाले शुद्र भनी विभेद र उत्पिडन, दमन गर्दै आए ।  त्यसैको प्रतिकारमा दलितहरु अध्ययनको दायरा बढाउदै गए । संघर्ष गर्दै आए । कालान्तरमा आफ्नो अधिकार खोज्न बाध्य भए । अहिले दलितहरु पनि संस्कृत पढ्न थालेका छन् । पछिल्लो समय बैतडीका कृष्ण दमाईंले उत्तीर्ण गर्नुभयो । अहिले उहाँलाई देशका विभिन्न धार्मिक अनुष्ठान र महायज्ञमा सम्मानसाथ बोलाइन थालेको छ । यस्तै संस्कृत पढ्ने दलितहरु र धर्मको ज्ञान दिने पण्डितहरुको झुण्डले जातप्रथा र भिभेदको विरुद्ध बोल्दै गए छिटै विभेद कम हुनेछ ।  अहिले जातीय विभेद र कुसंस्कारको अन्त्य गर्न गण्डकी प्रदेशको पोखरामा आयोजित धार्मिक अनुष्ठानमा पुग्नुभएको छ ।